​A Audiencia Nacional cumpre 40 anos

A Audiencia Nacional cumpre este xoves 40 anos, desde que o 5 de xaneiro de 1977 se publicase no Boletín Oficial do Estado (BOE) o decreto-lei que establecía a creación deste órgano xudicial. Durante a súa traxectoria, as distintas salas que a compoñen investigaron e xulgaron casos de gran repercusión mediática e en ocasións incómodos para os diferentes gobernos que se centraron en temas como o terrorismo, o narcotráfico ou a corrupción política.

A creación da Audiencia Nacional coincide coa supresión do franquista Tribunal de Orde Pública e co ano no que se celebraron as primeiras eleccións en España tras a ditadura de Francisco Franco.

O presidente da Audiencia Nacional, José Ramón Navarro Miranda, celebrou este xoves nunha entrevista en RNE, recollida por Europa Press, o aniversario deste tribunal e subliñou que o órgano xudicial que preside naceu e creceu "xunto á democracia", xa que, na súa opinión, 1977 era un ano "moi duro para este país" porque a democracia estaba "dando os seus primeiros pasos".

"A Audiencia Nacional e a democracia deste país naceron e creceron xuntas", recalcou en referencia a que o BOE publicou ese mesmo día a Lei de Reforma Política, algo que, ao seu xuízo, é "importante significar".

LOITA CONTRA O TERRORISMO

Facendo un balance da traxectoria do órgano xudicial, desde os seus inicios os maxistrados da Audiencia Nacional centraron os seus esforzos na loita contra o terrorismo de ETA, un labor que a principios deste século se ampliou á contorna da banda mediante investigacións ao seu brazo político (EKIN) e internacional (Askapena), as súas finanzas, as súas mocidades (Jarrai) e tamén contra o fenómeno da loita rueira (kale borroka) e contra os partidos que as sustanciaban como HB e Batasuna.

A Audiencia viu como a banda asasinou unha da súa fiscais --Carmen Tagle, en setembro de 1989-- tivo que enfrontarse a outro tipo de terrorismo, o dos Gal, con procedementos de gran repercusión política e mediática en tempos do goberno socialista de Felipe González.

A loita contra o terrorismo de ETA derivou nos últimos anos na investigación do fenómeno yihadista, que tivo o seu principal fito na instrución e xuízo polos atentados do 11-M.

Navarro afirmou que os xuízos contra a organización terrorista ETA foron moi "emotivos" e tiveron unha "afección persoal" para "todos e cada un dos membros da Audiencia Nacional, desde un funcionario ata un xuíz". 

Con todo, resaltou que o gran reto actual deste tribunal é a loita contra o yihadismo. Navarro salientou o "importante labor de prevención" e aplaudiu a reforma do Código penal en 2015 para "adiantar as barreiras penais" e poder introducir delitos como o autoadoctrinamiento para combater esta secuela.

OPERACIÓNS CONTRA O NARCOTRÁFICO, ESTAFAS Ou CORRUPCIÓN POLÍTICA

Nos anos 90 o traballo da Audiencia Nacional tamén se centrou na persecución das grandes organizacións de narcotráfico de cocaína, a maior parte radicadas en Galicia, logrando acabar coas lideradas por capos como Laureano Oubiña e a rexida polo clan dos 'charlines'. A loita contra o tráfico de drogas continúa neste órgano aínda que a súa repercusión mediática agora é moito menor.

Os últimos anos o traballo da Audiencia Nacional, que está a tender unha maior transcendencia pública, é a loita contra os delitos económicos que xa deron lugar a macrocausas como foron os casos Torras, Telecinco e Banesto a inicios dos anos 2000 e que nos últimos anos se centrou na corrupción política, que ten entre os seus principais fitos macrocausas como as derivadas da investigación ás tramas de presunta corrupción do PP 'Gürtel' ou 'Púnica' --a primeira xa empezou a xulgarse- ou as derivadas do patrimonio dos Pujol.

Outra rama de actividade consistiu en levar a xuízo ás cúpulas de caixas de aforros por xestión irregular, indemnizacións desmesuradas ou fraude aos seus investidores, sendo o caso máis emblemático o do 'caso Bankia' pola presunta irregularidade da súa saída a bolsa, e do que se derivaron outras investigacións de gran repercusión pública como a derivada do uso de cartóns 'black' que se xulga estes días.

Outra das causas que tiveron grande repercusión foi o escándalo financeiro de Rumasa, o grupo da familia Ruiz-Mateos; o envelenamento provocado polo aceite de colza; ou as estafas piramidales de Afinsa. Isto non quedou aquí, pois na actualidade este órgano xudicial sentou no banco ao xogador do Barça Neymar Da Silva por irregularidades na súa fichaxe.

Así mesmo, os seis maxistrados instrutores atópanse investigando outros casos de relevancia como as adxudicacións irregulares de obras acuíferas de Acuamed; as comisións ilegais do ex embaixador de España na India Gustavo Arístegui e o exdiputado do PP por Segovia Pedro Gómez de la Serna.

Tamén a ocultación a Facenda a través de paraísos fiscais que realizou o bufete de avogados 'Nummaria', no que se atopan implicados os actores Imanol Arias e Ana Duato; así como as presuntas extorsións a bancos e empresas por parte de Manos Limpias e Ausbanc.

COMPOSICIÓN DA AUDIENCIA NACIONAL E XUÍCES 'ESTRELA'

A Audiencia Nacional componse de seis xulgados centrais de instrución penal, así como de catro salgas: de Apelación, Penal, Contencioso-administrativo e Social. Ademais, a este órgano xudicial están adscritos 12 xulgados centrais do contencioso, un xulgado central do penal e un Xulgado de Menores.

Entre outros, ocúpase daqueles delitos que revisten maior gravidade como o terrorismo, crime organizado, narcotráfico, contra a Coroa ou económicos que causan grave prexuízo á economía nacional.

Foi tamén o berce dos denominados 'xuíces estrela', que desde principios dos anos 90 coparon as portadas de telexornais e xornais coa información sobre as súas resolucións e que tivo ao seu principal expoñente en Baltasar Garzón, quen ademais de personalizar a loita deste órgano contra ETA e o narcotráfico adoptou decisións cuxo interese traspasou as fronteiras, como foi a orde de detención do ditador chileno Augusto Pinochet en outubro de 1998, a quen acusou de xenocidio e torturas.

Soados tamén foron, pola súa transcendencia, as decisións adoptadas por outros maxistrados como Juan del Olmo (instrutor do caso polos atentados do 11-M), Santiago Pedraz, Fernando Andreu, Teresa Palacios, Eloy Velasco, Pablo Ruz, o propio Dívar e máis recentemente o último ocupante do Xulgado Central de Instrución número 5, José de la Mata.